ยาคุมแม่ลูกอ่อน กินแบบไหนดีพี่

EP.7 ยาคุมแม่ลูกอ่อนกินแบบไหนดีคะพี่ ?

พอนึกถึงแม่ลูกอ่อน ก็คือ หญิงให้นมบุตรที่ลูกยังต้องกินนม บางคนก็ไม่สะดวกจะทำหมัน ใส่ห่วง ฝังยาคุม หรือฉีดยาคุม ยาเม็ดคุมกำเนิดจึงเป็นทางเลือกที่นิยมอีกช่องทางหนึ่ง

โดยปกติแล้ว หลังจากคลอดจะมีการคุมกำเนิดโดยธรรมชาติ จากการให้นมบุตรอยางสม่ำเสมอตลอดวันจะสามารถ ยับยั้งกระบวนการตกไข่และช่วยคุมกําเนิดในหญิงให้นมบุตรได้ เฉลี่ยแล้วจะกลับมามาการตกไข่ใน 6 เดือน แต่อย่างไรก็ตาม กระบวนการนี้ ก็ไม่ 100 % จึงยังเกิดการตั้งครรภ์ที่ไม่พึงประสงค์ได้อยู่ค่ะ

…ยาคุมแบบชนิดฮอร์โมนเดี่ยว ออกฤทธิ์อย่างไร ?

ยาคุมชนิดฮอร์โมนเดี่ยว จะมีเฉพาะ โปรเจสตินเพียงอย่างเดียว เลยถูกเรียกอีกอย่างว่า progestin-only pills; POPs หรือ minipills มีกลไกการออกฤทธิ์คือ

รุ่นเก่า ตัวยา lynestrenol :ทําให้เยื่อบุโพรงมดลูกไมเหมาะสมต่อการฝงตัว ของตัวอ่อน และลดโอกาสเกิดการปฏิสนธิโดยเพิ่มความข้นเหนียวของมูกที่ปากมดลูก (cervical mucus) และ การเคลื่อนไหวของท่อนําไข่ (tubal mobility) ทําให้อสุจิและไข่เคลื่อนที่มาพบกันได้ยาก

รุ่นใหม่ ตัวยา desogestrel :ทําให้เยื่อบุโพรงมดลูกไมเหมาะสมต่อการฝงตัว ของตัวอ่อน และลดโอกาสเกิดการปฏิสนธิโดยเพิ่มความข้นเหนียวของมูกที่ปากมดลูก (cervical mucus) และ การเคลื่อนไหวของท่อนําไข่ (tubal mobility) ทําให้อสุจิและไข่เคลื่อนที่มาพบกันได้ยาก แล้วยัง #สามารถยับยั้งการตกไข่ได้โดยตรงอีกด้วย

ข้อดีของยาคุมชนิดฮอร์โมนเดี่ยว

-ไม่รบกวนการสตรีหลังคลอดที่ให้นมบุตร ไม่มีผลต่อคุณภาพ และปริมาณการผลิตน้ํานมมารดา

-ใช้ได้ในผู้ที่มีข้อห้ามใช้ของฮอรโมน estrogen

-ผู้ที่มีความเสี่ยงต่อ การเกิดอาการไม่พึงประสงคต่อหัวใจและหลอดเลือด

-ผู้ที่มีความเสี่ยงของโรคมะเร็งเต้านม

#ไม่ให้นมบุตรก็กินได้นะ

วิธีกินยาคุมกำเนิด POP

-เริ่มกินวันแรกของประจำเดือน

...หากกินหลังแท้งบุตร ให้เริ่มกินได้ทันทีตั้งแต่วันแรก

...หากกินหลังคลอดบุตร ให้เริ่มกินหลังคลอด 3 วัน

-ควรกินยาช่วงบ่ายหรือเย็น เพราะยาออกฤทธิ์ดีที่สุด 2-4 ชั่วโมงหลังกินยา

-กินวันละ 1 เม็ด #ตรงเวลาทุกวัน เพื่อให้ระดับฮอร์โมนคงที่

-กินต่อเนื่องทุกวัน สำหรับแผง 28 เม็ด ไม่ต้องหยุดรอเมนส์มา หมดแล้วขึ้นแผงใหม่

กรณีลืมกินยา จะพิเศษ เพราะแต่ละตัว ออกฤทธิ์ต่างกันค่ะ

-หากลืมกินยา lynestrenol

1.หากกินยาช้า #เกิน3ชั่วโมง ให้รีบกินยาทันที แล้วคุมกำเนิดด้วยถุงยางอนามัย 2 วัน (ไม่ต้องใช้ถุงยางอนามัย ให้เลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว)

...หากลืมกินยา 1 เม็ด หรือ อาเจียน ให้กินยาเม็ดที่ลืมทันทีที่นึกได้ เม็ดถัดไปกินตามเวลาปกติ แล้วคุมกำเนิดด้วยถุงยางอนามัย 2 วัน (ไม่ต้องใช้ถุงยางอนามัย ให้เลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว)

...หากลืมกินยา 2 เม็ดติดกัน ให้กินยา 2 เม็ด 2 วัน และใช้ถุงยางอนามัยจนกว่าประจำเดือนจะมา

-->หากประจำเดือนไม่มา ภายใน 4-6 สัปดาห์ ควรตรวจการตั้งครรภ์

-หากลืมกินยา desogestrel

1.หากลืมรับประทานยาน้อยกว่า 12 ชั่วโมง

ประสิทธิภาพคุมกำเนิดยังคงอยู่ ให้รับประทานยาเม็ดที่ลืมทันที และรับประทานยาเม็ดต่อไปในเวลาเดิม

...หาก #ลืมรับประทานยาตั้งแต่12ชั่วโมงขึ้นไป

ประสิทธิภาพคุมกำเนิดลดลงตามจำนวนเม็ดยาที่ลืม

#ให้รับประทานยาเม็ดที่ลืมทันทีที่นึกได้ และรับประทานยาเม็ดต่อไปในเวลาปกติควรใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วยในระยะ 7 วัน

อาการไม่พึงประสงค์ :รอบประจําเดือนสั้น (short cycle) ขาดประจําเดือน (amenorrhea) และประจําเดือนมากะปริดกะปรอย (spotting/breakthrough bleeding) ,น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น ,สิว โดยเฉพาะตัวยา levonorgestrel

ปรึกษาแพทย์และเภสัชกรก่อนใช้ยาทุกครั้ง เพื่อความปลอดภัยและเหมาะสมในการใช้ยานะคะ

รัก

แก้มยุ้ยเอง

#ยาคุมแม่ลูกอ่อน #ยาคุมฮอร์โมนเดี่ยว #ยาคุมหลังคลอด #พี่แก้มยุ้ยrx

ที่มา 1.https://www.researchgate.net/publication/357876714_yamedkhumkaneidchnidhxrmondeiyw_Progestin-only_pill_POPs

2.https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/minipill/about/pac-20388306

3.w1.med.cmu.ac.th/obgyn/lecturestopics/topic-review/5535/