ความเป็นมาของประเพณีแห่ปราสาทผึ้ง

ประเพณีแห่ปราสาทผึ้ง จัดขึ้นอย่างยิ่งใหญ่เป็นประจำทุกปีในช่วงเทศกาลวันออกพรรษาและถือปฏิบัติสืบทอดกันมานาน จนกลายเป็นประเพณีประจำจังหวัดสกลนคร จากความเชื่อความศรัทธาผสานกับภูมิปัญญาของชาวสกลนคร สร้างสรรค์ความวิจิตรงดงามของปราสาทผึ้งได้อย่างตระการตาการประดิษฐ์ปราสาทผึ้งของชาวสกลนครนั้น สร้างสรรค์อิงตามพุทธประวัติครั้งพระพุทธเจ้าทรงเสด็จลงจากสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ในวันปวารณาออกพรรษา พระพุทธเจ้าตรัสอำลาพระอินทร์ เพื่อเสด็จลงสู่เมืองมนุษย์ พระอินทร์จึงเนรมิตบันไดเงิน บันไดทอง และบันไดแก้วมณีให้พระองค์ได้เสด็จลงมา เทวดา มนุษย์ ครุฑ นาค สัตว์นคร ต่างชื่นชมในพระบารมีของพระพุทธองค์และเกิดความเลื่อมใสในบุญกุศลนั้น และเกิดจินตนาการมองเห็นปราสาทวิมานสวยงามบนสรวงสวรรค์ จึงรู้ชัดว่าการที่จะได้ไปอยู่ในปราสาทสวยงามได้นั้น จะต้องสร้างบุญสร้างกุศล ประพฤติปฏิบัติอยู่ในหลักธรรม

จากความเชื่อนี้เอง จึงเกิดการคิดสร้างสรรค์ประดิษฐ์ปราสาทให้มีลักษณะคล้ายปราสาทราชมณเฑียรบนสวรรค์ชั้นวิมาน นอกจากนั้นการประดิษฐ์ปราสาทผึ้งยังมีความเชื่อว่าเป็นการอุทิศส่วนบุญส่วนกุศลให้แก่บรรพบุรุษที่ผู้ที่ล่วงลับและร่วมกันทำบุญอุทิศส่วนกุศลร่วมกันในช่วงเทศกาลออกพรรษาอีกด้วย

การประดิษฐ์ปราสาทผึ้งของชาวสกลนคร แต่เดิมเป็นการประดิษฐ์ปราสาทผึ้งแบบโบราณ หรือเรียกว่า “ต้นผึ้ง” โดยการเอากาบของต้นกล้วยมาทำเป็นโครง แกะสลักเป็นลวดลายต่างๆ แล้วตกแต่งด้วยดอกผึ้งได้อย่างงดงาม ซึ่งต่อมามีการพัฒนาและประยุกต์ ผสมผสานการแกะสลักดอกผึ้งและประติมากรรมบนแผ่นเทียน ทำให้เกิดเป็นปราสาทผึ้งแบบประยุกต์ที่มีขนาดใหญ่งดงามด้วยลวดลายอย่างวิจิตรบรรจงและมีเรื่องราวที่เกิดจากความร่วมแรงและร่วมใจของชุมชนต่างๆ ในเมืองสกลนคร และยังคงอนุรักษ์ทั้งการประดิษฐ์ปราสาทผึ้งโบราณและการประดิษฐ์ปราสาทผึ้งประยุกต์